177
Tabela 5.1.2 Zdarzenia niepożądane
1
w badaniu klinicznym
Zenith – ryzyko standardowe Operacja – ryzyko standardowe
Wartość
P
Zenith – ryzyko wysokie
Zenith – grupa próbna
Okres bez zachorowalności
(0-30 dni)
80%
(160/200)
58%
(46/80)
<0,001
68%
(68/100)
73%
(38/52)
Sercowo-naczyniowe
2
3,0%
(6/200)
11%
(9/80)
0,02
14%
(14/100)
1,9%
(1/52)
Płucne
3
1,0%
(2/200)
15%
(12/80)
<0,001
2,0%
(2/100)
0,0%
(0/52)
Nerkowe
4, 9
2,5%
(5/200)
10%
(8/80)
0,01
6,0%
(6/100)
5,8%
(3/52)
Jelitowe
5
1,0%
(2/200)
3,8%
(3/80)
0,14
1,0%
(1/100)
1,9%
(1/52)
Związane z raną
6
4,5%
(9/200)
7,5%
(6/80)
0,38
2,0%
(2/100)
3,8%
(2/52)
Neurologiczne
7
0,0%
(0/200)
2,5%
(2/80)
0,08
0,0%
(0/100)
0,0%
(0/52)
Naczyniowe
8,11
11%
(21/200)
31%
(25/80)
<0,001
20%
(20/100)
19%
(10/52)
Okres bez zachorowalności
(31-365 dni)
91%
(181/198)
86%
(67/78)
0,25
79%
(77/98)
86%
(44/51)
Sercowo-naczyniowe
2
2,5%
(5/198)
3,8%
(3/78)
0,69
5,1%
(5/98)
2,0%
(1/51)
Płucne
3
0,5%
(1/198)
1,3%
(1/78)
0,49
4,1%
(4/98)
0,0%
(0/51)
Nerkowe
4, 10
0,5%
(1/198)
0,0%
(0/78)
>0,99
3,1%
(3/98)
0,0%
(0/51)
Jelitowe
5
0,5%
(1/198)
1,3%
(1/78)
0,49
0,0%
(0/98)
0,0%
(0/51)
Związane z raną
6
2,0%
(4/198)
5,1%
(4/78)
0,23
3,1%
(3/98)
2,0%
(1/51)
Neurologiczne
7
1,0%
(2/198)
0,0%
(0/78)
>0,99
1,0%
(1/98)
3,9%
(2/51)
Naczyniowe
8
3,0%
(6/198)
3,8%
(3/78)
0,72
8,2%
(8/98)
5,9%
(3/51)
Okres bez zachorowalności
(0-365 dni)
76%
(151/200)
49%
(39/80)
<0,001
55%
(55/100)
62%
(32/52)
Sercowo-naczyniowe
2
5,0%
(10/200)
14%
(11/80)
0,02
19%
(19/100)
3,8%
(2/52)
Płucne
3
1,5%
(3/200)
16%
(13/80)
<0,001
6,0%
(6/100)
0,0%
(0/52)
Nerkowe
4, 9,10
2,5%
(5/200)
10%
(8/80)
0,01
9,0%
(9/100)
5,8%
(3/52)
Jelitowe
5
1,5%
(3/200)
3,8%
(3/80)
0,36
1,0%
(1/100)
1,9%
(1/52)
Związane z raną
6
5,5%
(11/200)
13%
(10/80)
0,08
5,0%
(5/100)
5,8%
(3/52)
Neurologiczne
7
1,0%
(2/200)
2,5%
(2/80)
0,32
1,0%
(1/100)
3,8%
(2/52)
Naczyniowe
8,11
12%
(24/200)
33%
(26/80)
<0,001
25%
(25/100)
23%
(12/52)
1
Na podstawie wskaźnika zachorowalności.
2
Zdarzenia sercowo-naczyniowe obejmowały: zawały mięśnia sercowego z załamkiem Q i bez załamka Q, zastoinową niewydolność serca, zaburzenia rytmu serca wymagające wdrożenia nowego
leku lub sposobu postępowania, niedokrwienie serca wymagające interwencji, leczenie inotropowe, nadciśnienie oporne na leczenie.
3
Zdarzenia płucne obejmowały: ponowną intubację lub wentylację >24 godzin po zabiegu, zapalenie płuc wymagające leczenia antybiotykami, suplementację tlenową w chwili wypisu.
4
Zdarzenia nerkowe obejmowały: dializę u pacjentów z prawidłową funkcją nerek przed zabiegiem, wzrost stężenia kreatyniny >30% w porównaniu do poziomu wyjściowego w dwóch lub więcej
oznaczeniach kontrolnych.
5
Zdarzenia jelitowe obejmowały: niedrożność jelit z zatkania, niedokrwienie jelit, przetokę aortalno-jelitową, porażenną niedrożność jelit >4 dni.
6
Zdarzenia związane z raną obejmowały: zakażenie wymagające leczenia antybiotykiem, przepuklinę, przetokę chłonną, rozejście się brzegów rany, martwicę wymagającą chirurgicznego
opracowania rany.
7
Zdarzenia neurologiczne obejmowały: udar, przemijający napad niedokrwienny, niedokrwienie/porażenie rdzenia kręgowego.
8
Zdarzenia naczyniowe obejmowały: zakrzepicę odgałęzienia, zatorowość obwodową prowadzącą do utraty żywotności tkanki lub wymagającą interwencji, przetoczenie krwi po zabiegu (na skutek
tętniaka rzekomego, urazu naczynia, sączenia tętniaka lub innych przyczyn związanych z zabiegiem), tętniak rzekomy, uraz naczynia (taki jak niezamierzone zamknięcie, rozwarstwienie lub inne
przyczyny związane z zabiegiem), sączenie lub pęknięcie tętniaka, powiększenie średnicy tętniaka o ponad 0,5 cm względem najmniejszego ze wszystkich wcześniejszych pomiarów.
9
Badacze odnotowali jako „inne” zdarzenia niepożądane zamknięcie dodatkowej tętnicy nerkowej u jednego pacjenta z wysokim ryzykiem i przewlekle upośledzenie funkcji nerek u innego pacjenta
z wysokim ryzykiem.
10
Badacze odnotowali jako „inne” zdarzenia niepożądane upośledzenie funkcji nerek u jednego pacjenta z grupy próbnej i upośledzenie funkcji nerek u innego pacjenta z grupy leczonej operacyjnie.
11
Badacze odnotowali jako „inne” zdarzenie niepożądane śródoperacyjne pęknięcie blaszki w aorcie, prowadzące do zamknięcia tętnicy nerkowej u jednego pacjenta z grupy próbnej.
5.2 Potencjalne zdarzenia niepożądane
Do zdarzeń niepożądanych mogących pojawić się i/lub wymagać interwencji
należą między innymi:
• Amputacja
• Chromanie (np. pośladek, kończyna dolna)
• Endoproteza: niewłaściwe umieszczenie elementu, niecałkowite rozprężenie
elementu, przemieszczenie elementu, pęknięcie szwu, zamknięcie, zakażenie,
złamanie stentu, zużycie tworzywa stentu, rozszerzenie, nadżerka, przebicie,
przepływ okołowszczepowy, oddzielenie i korozja haczyków
• Gorączka i ograniczone zapalenie
• Impotencja
• Konwersja chirurgiczna do otwartej operacji naprawczej
• Krwawienie, krwiak lub zaburzenia krzepnięcia (koagulopatia)
• Niewydolność wątroby
• Obrzęk
• Pęknięcie tętniaka i zgon
• Powiększenie tętniaka
• Powikłania jelitowe (np. niedrożność, przemijające niedokrwienie, zawał,
martwica)
• Powikłania kardiologiczne i wynikające z nich problemy uboczne (np.
zaburzenia rytmu serca, zawał mięśnia sercowego, zastoinowa niewydolność
serca, niedociśnienie, nadciśnienie)
• Powikłania limfatyczne i wynikające z nich problemy uboczne (np. przetoka
chłonna)
• Powikłania nerkowe i wynikające z nich problemy uboczne (np. zamknięcie
tętnicy, toksyczność kontrastu, upośledzenie czynności, niewydolność)
• Powikłania neurologiczne lub układowe i wynikające z nich problemy
uboczne (np. udar, przemijający napad niedokrwienny, porażenie poprzeczne,
niedowład poprzeczny, porażenie)
• Powikłania płucne/oddechowe i wynikające z nich problemy uboczne (np.
zapalenie płuc, niewydolność oddechowa, przedłużająca się intubacja)
• Powikłania ze strony miejsca dostępu, w tym zakażenie, ból, krwiak, tętniak
rzekomy, przetoka tętniczo-żylna
• Powikłania ze strony rany i wynikające z nich problemy uboczne (np. rozejście
się brzegów rany, zakażenie)
• Powikłania ze strony układu moczowo-płciowego i wynikające z nich
problemy uboczne (np. niedokrwienie, nadżerka, przetoka, nietrzymanie
moczu, krwiomocz, zakażenie)
• Powikłania znieczulenia i wynikające z nich problemy uboczne (np. aspiracja)
• Przeciek wewnętrzny
• Przetoka tętniczo-żylna
• Skurcz naczynia lub uraz naczynia (np. rozwarstwienie naczyń
biodrowo-udowych, krwawienie, pęknięcie, zgon)
• Uszkodzenie aorty, w tym perforacja, rozwarstwienie, krwawienie, pęknięcie
i zgon
• Uszkodzenie naczynia
• Zakażenie tętniaka, urządzenia lub miejsca dostępu, w tym utworzenie się
ropnia, przemijająca gorączka i ból
• Zakrzepica tętnicza lub żylna i/lub tętniak rzekomy
• Zamknięcie stent-graftu lub naczynia własnego
• Zatorowość (mikro- i makro-) z przemijającym lub stałym niedokrwieniem
lub zawałem
• Zgon
Zgłaszanie zdarzeń niepożądanych związanych z urządzeniem
Jakiekolwiek zdarzenie niepożądane (incydent kliniczny) związane z
zastosowaniem stent-graftu wewnątrznaczyniowego Zenith Flex AAA należy
natychmiast zgłosić do firmy COOK. Użytkownicy w USA: W celu zgłoszenia
zdarzenia należy zadzwonić do Działu obsługi klienta pod nr tel. 1-800-457-4500
(24 godz.) lub 1-812-339-2235. Użytkownicy spoza USA: należy skontaktować się
z lokalnym dystrybutorem.
6 STRESZCZENIE BADAŃ KLINICZNYCH
6.1 Cele
Głównym celem badania klinicznego była ocena bezpieczeństwa i skuteczności
poprzedniej wersji urządzenia (stent-graft wewnątrznaczyniowy Zenith AAA) jako
alternatywy dla otwartej operacji naprawczej w pierwotnym leczeniu tętniaków
aorty brzusznej okolicy podnerkowej. Założeniem badania było ustalenie, czy u
pacjentów o standardowym stopniu ryzyka występowała mniejsza
zachorowalność w okresie 30 dni, co najmniej równoważna przeżywalność
30-dniowa i 12-miesięczna, co najmniej równoważne powodzenie leczenia w
okresie 12 miesięcy oraz wyższe wskaźniki użyteczności klinicznej w porównaniu
do pacjentów z grupy kontrolnej leczonej chirurgicznie. Bezpieczeństwo
określono, oceniając czy w grupie pacjentów leczonych stent-graftem
wewnątrznaczyniowym Zenith AAA wystąpiły mniejsza zachorowalność w
okresie 30 dni, co najmniej równoważna przeżywalność 30-dniowa i
12-miesięczna oraz co najmniej równoważne powodzenie leczenia w okresie
12 miesięcy w porównaniu do osób leczonych otwartym zabiegiem operacyjnym.
Ocenę skuteczności oparto na stwierdzeniu wyelimino-wania tętniaka, w tym
braku jakiegokolwiek przecieku wewnętrznego, braku powiększania się tętniaka
(≥5 mm) i braku głównych zdarzeń niepożądanych związanych z urządzeniem,
ocenianych w ciągu okresu kontrolnego wynoszą-cego jeden rok. Drugorzędowe
cele badania to ocena korzyści klinicznej i jakości życia pacjentów.
6.2 Schemat badania
Badanie kliniczne przeprowadzone w USA było wieloośrodkowym, nie
randomizowanym badaniem, porównującym pacjentów ze standardowym
ryzykiem zdrowotnym, którzy otrzymali stent-graft wewnątrznaczyniowy z grupą
kontrolną poddaną otwartej operacji naprawczej. W badaniu wyodrębniono
ponadto dwa ramiona obejmujące chorych z wysokim ryzykiem i grupę próbną.
W piętnastu ośrodkach włączono do badania 200 osób ze standardowym
ryzykiem, 80 osób po zabiegu chirurgicznym (grupa kontrolna), 100 z wysokim
ryzykiem i 52 pacjentów z grupy próbnej. Grupa kontrolna składała się z
pacjentów, których anatomia układu naczyniowego mogła być nieodpowiednia
do wykonania wewnątrznaczyniowego zabiegu naprawczego AAA. Zaplanowano
wykonanie badań kontrolnych przed wypisaniem chorego ze szpitala, następnie
po 1 miesiącu, 6 miesiącach, 12 miesiącach i 24 miesiącach. Kontrola i ewidencja
pacjentów po 1 miesiącu, 12 miesiącach i 24 miesiącach (główne punkty
czasowe, w których prowadzono analizę danych) są przedstawione w Tabeli
6.2.1. Dane z obrazowania przedstawione w tym streszczeniu zostały uzyskane
na podstawie wyników z niezależnej centralnej pracowni analiz badań
obrazowych (pracownia centralna), w której dokonano analizy skanów TK i
radiogramów jamy brzusznej, w celu oceny zmian średnicy tętniaka, względnego
przemieszczenia urządzenia i jego elementów, integralności urządzenia (części
metalowej i stent-graftu) oraz obecności i rodzaju przecieków wewnętrznych.
Zdarzenia kliniczne zostały ocenione przez niezależną komisję ds. zdarzeń
klinicznych, natomiast bezpieczeństwo było monitorowane przez komisję ds.
monitorowania danych dotyczących bezpieczeństwa.
Pacjenci leczeni operacyjnie i pacjenci ze standardowym ryzykiem, u których
zastosowano urządzenie Zenith, mieli identyczne patofizjologiczne kryteria
ryzyka. Grupy pacjentów leczonych zabiegami wewnątrznaczyniowymi nie
obejmowały chorych, u których stwierdzono: skrzeplinę okrężną w szyi
proksymalnej, szyję proksymalną o długości mniejszej niż 15 mm, średnicę szyi
proksymalnej mierzoną od ściany zewnętrznej do ściany zewnętrznej mniejszą
niż 18 mm lub większą niż 28 mm, znaczne nachylenie kątowe szyi proksymalnej
tętniaka, średnicę tętnicy biodrowej mierzoną od ściany zewnętrznej do ściany
zewnętrznej mniejszą niż 7,5 mm lub większą niż 20 mm w miejscu mocowania
dystalnego lub długość miejsca mocowania dystalnego w tętnicy biodrowej
mniejszą niż 10 mm.
Pacjentów kwalifikowano do grupy wysokiego ryzyka związanego z operacją
naprawczą, jeśli stwierdzono: wiek ponad 80 lat, wyjściowy poziom kreatyniny
>2,0 mg/dl, domową tlenoterapię, FEV
1
<1 litr, frakcję wyrzutową <25%,
przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) prowadzącą do inwalidztwa,
klasę czynnościową NYHA 3 lub 4, masywne zrosty w jamie brzusznej (hostile
abdomen), dializę, zawał mięśnia sercowego w ciągu ostatnich 6 miesięcy,
nadciśnienie tętnicze oporne na leczenie, przebyty udar mózgu z obecnym
deficytem, zasady kulturowe zabraniające przetoczenia krwi lub produktów
krwiopochodnych, przebytą operację pomostowania tętnic nerkowych lub
tętniak zapalny.
Przed włączeniem pacjentów do badania głównego wymagane było, aby w
ośrodkach nieposiadających doświadczenia w zakresie wszczepiania stent-graftu
wewnątrznaczyniowego Zenith AAA początkowe zabiegi u chorych wykonywano
pod nadzorem doświadczonego szkoleniowca. Ta grupa tzw. próbnych
pacjentów obejmowała chorych ze standardowym i wysokim ryzykiem, których
poddawano kontroli według tego samego harmonogramu, jak pacjentów z
badania głównego.