
Polsk
i
Czy krew cofająca się do cewnika świadczy o problemie?
Krew w nasadce i cewniku nie szkodzi pacjentowi, ale może powodować namnażanie się
bakterii i zwiększać ryzyko zatoru lub infekcji. Krew zazwyczaj cofa się do cewnika tylko
wtedy, gdy wzrasta ciśnienie wewnętrzne, wytworzone przez jakiś rodzaj aktywności
fizycznej lub zginanie lub jeżeli zator utrzymuje zawór w pozycji otwartej. W razie
obecności krwi w cewniku należy go jak najszybciej przepłukać.
Co się dzieje, jeżeli nie można wysunąć cewnika z żyły w przypadku, gdy nie jest już
potrzebny?
Wyprowadzenie cewnika z naczynia odbywa się poprzez wyciągnięcie go. Cewnik jest
wykonany z materiału umożliwiającego łatwe wsuwanie i wysuwanie go poprzez skórę,
a także z i do naczyń krwionośnych. Osoba wyjmująca cewnik została przeszkolona w
zakresie procedury wyjmowania cewnika i rozwiązywania rzadkich problemów, które
mogą przy tej okazji wystąpić.
Co się dzieje, gdy cewnik ulega uszkodzeniu?
Częścią systemu, która najczęściej ulega uszkodzeniu, jest końcówka cewnika utrzymująca
nasadkę iniekcyjną. Jeżeli dochodzi do takiego uszkodzenia, należy natychmiast odgiąć
cewnik w miejscu pomiędzy uszkodzeniem i miejscem wprowadzenia cewnika do ciała,
a następnie zamocować go stazą lub plastrem. Jeżeli cewnik jest zbyt krótki, aby można
go było odgiąć, należy ostrożnie wysunąć 2,5-5 cm (1-2 cale) z miejsca wprowadzenia,
odgiąć cewnik i zabezpieczyć go poprzez przyklejeneie go plastrem do ramienia. Mocno
przykleić pozostałą część cewnika do ramienia za pomocą plastra. Należy wezwać
lekarza lub pielęgniarkę.
Co się dzieje, gdy cewnik wysunie się z naczynia?
Cewnik jest przymocowany do skóry, toteż jest bardzo mało prawdopodobne, że wysunie
się, o ile nie zostanie wyciągnięty. Cewnik może nieco naciągnąć się i to może sprawiać
wrażenie, że się wysunął. W razie podejrzenia wysunięcia się cewnika należy wezwać
pielęgniarkę lub lekarza.
Czy trzeba przepłukiwać cewnik, jeżeli trwa leczenie?
Ostatnią czynnością w przypadku każdego leczenia z użyciem cewnika jest jakiś rodzaj
przepłukiwania cewnika. Jeżeli cewnik został przepłukany po kuracji, należy traktować ten
raz jako ostatnie płukanie i zaplanować kolejne po zalecanym upływie czasu.
Należy skonsultować się z lekarzem lub pielęgniarką, ponieważ procedura przepłukiwania
różni się w zależności od powodu użycia cewnika i poziomu aktywności pacjenta.
Czy można być aktywnym seksualnie w czasie, gdy cewnik pozostaje w żyle?
Nie ma przeciwwskazań w zakresie aktywności seksualnej z powodu cewnika. Podobnie
jak w przypadku każdej aktywności fizycznej, należy podjąć pewne środki ostrożności.
Opatrunek miejsca wprowadzenia cewnika winien być zabezpieczony, a cewnik
całkowicie przysłonięcy opatrunkiem i przymocowany plastrem w miejscu łącznika,
aby nie zwisał swobodnie. W razie obecności krwi w cewniku należy go jak najszybciej
przepłukać 10 ml normalnego roztworu soli fizjologicznej. Należy zgłosić to lekarzowi lub
pielęgniarce.
Jak postępować w przypadku alergii na plaster?
Można zastosować inne, hipoalergiczne plastry. Ważne jest, aby reagować na wszelkie
zmiany skórne pojawiające się w miejscu wprowadzenia cewnika, ponieważ ryzyko
infekcji wzrasta w przypadku podrażnienia skóry.
Czy należy nosić bransoletkę z informacją o typie alergii lub innego rodzaju
informacje na temat założonego cewnika?
Dobrze byłoby, gdyby pacjent nosił przy sobie jakiś rodzaj informacji o tym, że ma
wprowadzony obwodowo centralny cewnik żylny. W razie wypadku lub choroby, gdy
pacjent nie jest w stanie samodzielnie udzielić tego rodzaju informacji, taka bransoletka
może spełnić bardzo ważną rolę poprzez poinformowanie personelu pogotowia o
istnieniu cewnika. Istnieją na rynku firmy produkujące bransoletki, na któych umieszczane
są informacje medyczne. Można również poprosić w szpitalu o wodoodporny pasek
identyfikujący z plastyku jako tymczasowy środek niosący informację o cewniku. Inną
możliwością jest karta konserwacji/identyfikator cewnika, przekazywany pacjentowi przez
pielęgniarkę lub lekarza. Kartę należy cały czas nosić przy sobie w portfelu.
Czy inna osoba powinna zaznajomić się z procedurami postępowania z cewnikiem?
Większość osób nie może samodzielnie zmieniać opatrunku przy cewniku PICC. Ważne
jest, aby móc korzystać z pomocy innej osoby, przeszkolonej we wszystkich niezbędnych
procedurach. Najważniejszą sprawą jest, aby inna osoba znała procedury postępowania w
przypadkach nagłych.
Podobno niektóre substancje chemiczne mogą uszkadzać cewnik. Czy to prawda?
Niektóre chemikalia mogą uszkadzać cewnik. Istotne jest, aby nie używać niczego w
pobliżu cewnika, o ile nie zezwoli na to lekarz lub pielęgniarka. Szczególnie szkodliwy
jest aceton, który znajduje się w zmywaczu do paznokci, a także w preparatach do
zdejmowania plastrów. Nie należy go używać w pobliżu cewnika.
Jak długo cewnik pozostaje wprowadzony do żyły?
Najlepszym źródłem informacji na ten temat jest lekarz. Cewnik został zaprojektowany
w taki sposób, że może pozostawać w ciele pacjenta przez długi czas, jednak sytuacje
poszczególnych pacjentów różnią się między sobą. Odpowiedź zależy od powodu,
dla którego założono cewnik, ogólnego stanu zdrowia pacjenta, a także staranności
w wykonywaniu zabiegów pielęgnacyjnych. Im dokładniej wykonywane są zabiegi
pielęgnacyjne, tym dłuższy jest okres bez powikłań.
Uwagi i/lub zmiany zalecane przez pielęgniarkę lub lekarza.
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
„WSZYSTKO ZALEŻY OD CIEBIE!”
Quiz
Odpowiedz na poniższe pytania, zakreślając literę P (prawda) lub F
(fałsz). Odpowiedzi znajdują się na następnej stronie.
1.
Jeżeli dojdzie do uszkodzenia cewnika, pierwszą rzeczą, którą
należy zrobić, jest wezwać lekarza.
P F
2. Jeżeli nasadka poluzuje się, wymaga natychmiastowego zamocowania.
P F
3. Jeżeli nasadka odpadnie, należy natychmiast ją wymienić.
P F
4. Pielęgnację miejsca wprowadzenia należy wykonywać pomiędzy godz. 9:00 a 10:00.
P F
5. Zastosowanie siły w czasie procedury przepłukiwania w celu umożliwienia przepływu
w cewniku jest dozwolone.
P F
6. O ile lekarz lub pielęgniarka nie zaleci inaczej, można biegać i wykonywać inne
czynności.
P F
7. Aby zapobiec zanieczyszczeniu, cewnik należy ukrywać pod ubraniem i nie
manipulować przy nim pomiędzy kolejnymi przepłukiwaniami.
P F
8. Jeżeli podczas zmiany opatrunku cewnik nieco się wysunie, należy go z powrotem
wsunąć w żyłę.
P F
Odpowiedzi
1. Fałsz. Pierwszą czynnością, jaką należy wykonać, jest odgięcie cewnika i zamocować
go za pomocą stazy lub plastra, a następnie wezwać lekarza lub pielęgniarkę.
2. Prawda.
3. Fałsz. Konieczne jest nałożenie sterylnej nasadki. Jeżeli nałożona zostanie ta sama
nasadka, wzrasta ryzyko infekcji. Należy wykonać pełną procedurę wymiany nasadki.
4. Fałsz. Zabiegi związane z pielęgnacją miejsca wprowadzenia cewnika można
wykonywać nawet o godz. 3:00 rano, jeśli ktoś chce. Ważna jest systematyczność i
staranność w wykonywaniu zabiegów.
5. Fałsz. Możliwe, że doszło do przemieszczenia się skrzepu krwi lub pęknięcia cewnika,
co jest niezbezpieczne. W przypadku trudności z przepłukaniem cewnika należy
wstrzymać procedurę i wezwać lekarza lub pielęgniarkę.
6. Prawda. Cewnik nie powinien przeszkadzać w wykonywaniu normalnych czynności,
o ile pacjent uzyskał zgodę lekarza lub pielęgniarki na tego rodzaju aktywność.
7. Fałsz. Co pewien czas należy obserwować cewnik, zwłaszcza jeżeli odstępy pomiędzy
kolejnymi przepłukiwaniami są długie. Jest to szczególnie istotne w okresie tuż po
założeniu cewnika.
8. Fałsz. Należy wezwać lekarza lub pielęgniarkę. Nigdy nie wolno próbować ponownie
wprowadzić cewnika. Takie postępowanie grozi infekcją.
Uwagi i/lub zmiany zalecane przez pielęgniarkę lub lekarza.
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
7
78