7
Verklaring van de vakbegrippen
Cursief gedrukte woorden zijn trefwoorden die nader worden
verklaard.
Booth Eng. kraam; hier: afzonderlijk instelbare uitgang om het
mastersignaal voor de masterregelaar via een monitorinstal-
latie te beluisteren, b. v. op de DJ-stand of in de regieruimte
CE (
-kenmerk) Fra. Communauté Européenne = Europese
Gemeenschap: bepaalde producten die in de EU worden ver-
kocht, moeten het CE-kenmerk dragen. Daarmee bevestigt
de producent resp. de verkoper dat het product beantwoordt
aan alle betreffende EU-richtlijnen (b. v. laagspanningsricht-
lijn, richtlijn voor elektromagnetische compatibiliteit etc.).
Contactsturing: Platen- en CD-spelers met contactsturing
kunnen vanaf het mengpaneel worden gestuurd via een scha-
kelcontact (in-/uitschakelaar! geen drukknop), dat aan de be-
treffende ingangskanaalfader in het mengpaneel is gekop-
peld; zie ook faderstart
Crossfader: speciale regelaar waarmee gelijktijdig een in-
gangskanaal wordt uitgemengd en een ander ingemengd; op
deze manier kunnen twee signaalbronnen comfortabel wor-
den gemengd
Effectenkanaal
➔
Send/Return
Elektromagnetische compatibiliteit (EMC): De EMC-richtlijn
89/336/EEG bepaalt hoe groot de stoorstraling van een toe-
stel maximaal mag zijn en met welke stoorstraling het zonder
problemen mag worden belast (storingsongevoeligheid)
Fader Eng. to fade in = inmengen: schuifregelaar op het meng-
paneel, waarmee het signaal van een kanaal wordt in- en uit-
gemengd evenals het niveau wordt ingesteld
Faderstart: met een speciale regelaar (fader) die b. v. aan een
schakelaar is gekoppeld, kan een platen- of CD-speler bij het
openschuiven van de regelaar worden gestart en bij het dicht-
schuiven van de regelaar weer in pauze worden geschakeld
resp. gestopt; zie ook contactsturing
Gain Eng. versterking; hier: regelaar voor elk ingangskanaal,
waarmee de voorversterking van het kanaal wordt ingesteld
om het kanaal optimaal aan het niveau van de signaalbron
aan te passen. Dit zorgt ervoor dat er bij hoge ingangsniveaus
geen vervorming resp. bij lage niveaus geen geruis optreedt.
Laagspanningsrichtlijn (73/23/EEG): Richtlijn voor appara-
tuur die met spanningswaarden tussen 50 V en 1500 V func-
tioneert en daarom voor de gebruiker aangepast veilig moet
zijn geconstrueerd
LED Eng. light emitting diode: elektronische component die
elektrische stroom direct omzet in licht (zonder opwekking
van hitte zoals bij de gloeilamp); licht op in verschillende kleu-
ren naargelang het materiaal, ook in het wit
Line (-uitgang, -ingang, -niveau) Eng. leiding: om signalen van
een apparaat naar een ander te kunnen sturen, moeten de ap-
paratuur een welbepaalde spanning hebben, anders is een op-
timale overdracht niet mogelijk. Deze waarde ligt tussen 0,1 V
en 2 V en wordt lijnniveau genoemd. In- en uitgangen, die voor
dit niveau zijn voorzien, hebben meestal het opschrift LINE.
Master (-uitgang, -kanaal, -regelaar, -signaal) Eng. meester, lei-
der; hier: het signaal dat door mengen van de ingangskanalen of
inmengen van een kanaal op de masteruitgang voor PA-toepas-
sing of verdere verwerking beschikbaar is. Het signaalniveau
van de masteruitgang wordt met de masterregelaar ingesteld.
Monitorfunctie
➔
Voorbeluisteren
Niveau: Spanningswaarde van een elektrisch signaal resp. ge-
luidsvolume van een akoestisch signaal
PFL Eng. Pre Fader Listening: vóór de kanaalregelaar (het sig-
naal) beluisteren, zie ook pre-fader en voorbeluisteren
Phono (-uitgang, -ingang, -niveau): de naald van een platen-
speler levert slechts een zeer lage spanning (phono-niveau)
die naar een overeenkomstig gevoelige phono-ingang van
een mengpaneel of versterker wordt gestuurd. Bovendien
gaat het signaal op de phono-ingang door een speciale scha-
keling om een lineaire frequentie te verkrijgen. In- en uitgan-
gen, die voor het phono-niveau zijn voorzien, hebben meestal
het opschrift PHONO.
post-fader Lat. post = na; hier: een signaal wordt na de kanaal-
regelaar afgenomen, d.w.z. het niveau van het afgenomen
signaal wordt door de voorgeschakelde regelaar beïnvloed.
Het effectenkanaal is bijvoorbeeld na de regelaar geschakeld,
om ervoor te zorgen dat bij het dichtschuiven van de regelaar
ook het bijbehorende effectsignaal wordt gedempt; tegeno-
vergestelde: pre-fader
pre-fader Lat. pre = voor; hier: een signaal wordt voor de ka-
naalregelaar afgenomen, d.w.z. het niveau van het afgeno-
men signaal wordt niet door de regelaar erna beïnvloed. Bij
mengpanelen met een monitorkanaal is dit bijvoorbeeld voor
de fader geschakeld, waardoor het geluid op het podium
onafhankelijk van het geluid in de zaal kan worden geregeld;
tegenovergestelde: post-fader
Reverse Eng. omgekeerd, tegenovergesteld; hier: Schakelaar
om de zijden van de crossfader om te wisselen
Send/Return Eng. zenden/terugkomen: om effecten met het
uitgangssignaal te kunnen mengen, kan een effectenappa-
raat worden aangesloten op de uitgang SEND en de ingang
RETURN. De vereiste signaalsterkte wordt met de regelaars
EFF (post-fader ) voor elk ingangskanaal afzonderlijk op het
effectenkanaal gemengd en is aan de uitgang SEND beschik-
baar voor bewerking door het aangesloten effectenapparaat.
Talkover: met de talkover-functie wordt bij een aankondiging
via de microfoon het volume van de momenteel afgespeelde
muziektrack automatisch gedempt om de aankondiging beter
te kunnen verstaan
VCA Eng. Voltage Controlled Amplifier = spanningsgestuurde
versterker: de niveau-instelling van een signaal gebeurt con-
ventioneel met een regelaar, die het muzieksignaal rechtstre-
eks beïnvloedt. De niveauregeling kan echter ook gebeuren
met behulp van een stuurspanning die de versterkingsfactor
van een speciale versterker (VCA) bepaalt: lage versterking =
laag niveau, hoge versterking = hoog niveau. Met de VCA-
crossfader wordt een spanning ingesteld die de overeenkom-
stige versterkers stuurt.
Voordelen:
1. Er doen zich geen krasgeluiden en geluidsonderbrekingen
meer voor, die bij verontreiniging of slijtage van de fader op-
treden.
2. De mengkarakteristiek van de crossfader kan met een re-
gelaar (C.F. CURVE) door “verbuigen” van het spanningsver-
loop aan de gewenste vereisten worden aangepast.
Voorbeluisteren: Mogelijk om ondanks de dichtgeschoven fa-
der het muzieksignaal, b.v. van een CD-speler, op het meng-
paneel via een hoofdtelefoon te beluisteren om de volgende
track of een startpunt te selecteren
VU-meter Eng. Volume Unit = volume-eenheid: Volume- resp.
niveauweergave b.v. met behulp van LED’s of wijzers
19
NL
B