NL
43
3. Kleine telescoop-woordenlijst
Wat betekent eigenlijk…
Barlow-lens:
Met de Barlow-lens, vernoemd naar de uitvin-
der ervan Peter Barlow (Brits wiskundige en
natuurkundige, 1776-1862), kan de brand-
puntsafstand van een telescoop worden ver-
groot. Al naar gelang het gebruikte soort lens
is een verdubbeling of zelfs een verdrievou-
diging van de brandpuntsafstand mogelijk.
Daardoor wordt vanzelf ook een grotere verg-
roting bereikt. Zie ook „Oculair“.
Brandpuntsafstand:
Alle dingen, die via een optisch systeem (met
een lens) een object vergroten, hebben een
bepaalde brandpuntsafstand. We verstaan hi-
eronder de weg die het licht van de lens tot
het brandpunt afl egt. Het brandpunt wordt
ook wel de focus genoemd. In de focus is het
beeld scherp. In een telescoop worden de
brandpuntsafstanden van de kijker en van het
oculair gecombineerd.
Lens:
De lens buigt het binnenvallende licht zo om,
dat er na een bepaalde afstand (de brandpunt-
safstand) in het brandpunt een scherp beeld
ontstaat.
Oculair:
Een oculair is een naar je oog toe gericht
systeem van één of meer lenzen. Het oculair
neemt het in het brandpunt van een lens op-
tredende scherpe beeld over en vergroot het
nog eens uit.
Om de vergroting te berekenen kun je een
eenvoudige rekenformule gebruiken:
Brandpuntsafstand van de verrekijker : brand-
puntsafstand van het oculair = de vergrotings-
factor
Je ziet: Bij een telescoop is de vergroting zo-
wel afhankelijk van de brandpuntsafstand van
het oculair als van de brandpuntsafstand van
de telescoopbuis zelf.
Als je nu een oculair met 20 mm brandpunt-
safstand en een telescoopbuis met 600 mm
brandpuntsafstand neemt, krijg je aan de hand
van de rekenformule de volgende vergroting:
600 mm : 20 mm = 30-voudige vergroting
Omkeerlens:
De omkeerlens wordt voor het oculair in de
oculairbuis van de telescoop gezet. Door de
geïntegreerde lens kan ze de vergroting van
het oculair nog eens extra verbeteren (mee-
stal 1,5 keer).
Het beeld wordt – zoals de naam al zegt –
door een omkeerlens omgekeerd, zodat het
rechtop staand en zelfs niet-gespiegeld is.
Vergroting:
De vergroting is het verschil tussen het be-
eld met het blote oog en het beeld door een
vergrotingsinstrument (bijv. een telescoop).
De waarneming met het blote oog staat gelijk
aan 1. Als je nu een telescoop met een 30-
voudige vergrotingsfactor hebt, dan zie je het
object door de telescoop 30 keer zo groot als
met je ogen. Zie ook „Oculair“.
Zenitspiegel:
Een spiegel die de lichtstraal in een rechte
hoek ombuigt. Bij een rechte telescoop wordt
hiermee de observatiestand gecorrigeerd,
zodat je gemakkelijk van boven in het ocu-
lair kunt kijken. Het beeld dat de zenitspiegel
doorgeeft is weliswaar rechtopstaand, maar
gespiegeld.