-67-
Als de pen met de hand in het pengat wordt gestopt, is weerstand voelbaar vooraleer de verbinding tot stand is
gebracht. De pen zit daarbij nog niet helemaal in het pengat en steekt enkele millimeters uit. Die uitsteeklengte
wordt de waarde „K“ genoemd en komt overeen met de klemkracht (afb. 11).
Op basis van onze ervaringen in de prakrijk konden wij de volgende richtwaarden bepalen die echter kunnen
variëren in functie van de werkwijze en de situatie en een testfrezing in geen enkel geval vervangen.
Malmodel
Kleine malmodellen nr.
50
Gemiddelde
malmodellen nr. 80
Grote malmodellen nr.
120 - 160
Soort materiaal
Waarde K in mm = uitsteeklengte van de met de hand
in het pengat geplaatste pen (voor het inbrengen met inspanning)
Gelamineerd
hout
(spar/den)
Vochtigheidsgraad ca.
12 %
~2 tot ~4 mm
~3 tot ~7 mm
~5 tot ~8 mm
Duo-/Trio-balken (van 2
of 3 lagen verlijmde
spar/den)
Vochtigheidsgraad ca.
15 %
~2 tot ~5 mm
~2 tot ~8 mm
~2 tot ~9 mm
Massief hout (spar/den)
Vochtigheidsgraad gelijk
of kleiner dan 15 %
~3 tot ~6 mm
~4 tot ~8 mm
~5 tot ~10 mm
Massief hout (spar/den)
Vochtigheidsgraad
tussen 15 % en 30 %
~3 tot ~6 mm
~4 tot ~9 mm
~5 tot ~12 mm
7.4
Klemkracht bij vochtig hout (groen hout)
Het is mogelijk om het krimpen van vers hout te voorzien en zo de klemkracht van de verbinding te
beïnvloeden. Daartoe volstaat het om de klemkracht te verhogen (zie waarde „K“ hierboven). Als het hout
gedurende enkele dagen/weken wordt opgeslagen, neemt de vochtigheidsgraad af en kan de verbinding bij de
montage op de werf gemakkelijker correct tot stand worden gebracht.
7.5
Aan weersomstandigheden onderhevig droog hout
Als de verbindingen van droog hout gemaakt worden (gelamineerd hout, balken van twee of drie lagen droog
hout ...), moet het materiaal afgedekt worden als het in open lucht bewaard wordt of aan
weersomstandigheden onderhevig is. Het tot stand brengen van verbindingen die opgezwollen zijn door de
invloed van vochtigheid, kan erg moeilijk en zelfs onmogelijk blijken.
8
Verhelpen van storingen
Gevaar
De opsporing van de oorzaken voor opgetreden storingen en het verhelpen hiervan
vereist steeds meer aandacht en voorzichtigheid.
Als de machine zichzelf uitschakelt, heeft de elektronica de zelfbeschermingsmodus geactiveerd.
Ondanks die beschermingsfunctie kan bij bepaalde toepassingen een overbelasting optreden met als gevolg
een beschadiging van de machine.
